Twórcy raportu tak piszą o powołanym badaniu i jego rezultatach: " Stan Młodych to trzecia edycja projektu, który w centrum stawia młode osoby i ich wartości, potrzeby i problemy. Podczas poprzednich edycji wsłuchiwaliśmy się w głosy młodych osób, stwarzając przestrzeń dialogu i integracji. Dzięki temu doświadczeniu wiemy jak ważne jest dobre rozumienie naszej generacji - tego kim są i co myślą młode osoby mieszkające w Polsce. By tworzyć lepszą rzeczywistość, trzeba wyjść od diagnozy stanu obecnego. W Polsce brakuje kompleksowych badań dotyczących potrzeb i problemów młodych osób w zakresie edukacji, gospodarki, relacji społecznych i polityki społecznej. Zmieńmy to! By podejmować dobre decyzje, musimy wiedzieć kim są, o czym marzą i z jakimi problemami borykają się młode osoby w Polsce. Musimy wzmacniać głos młodych i pokazywać naszą perspektywę." (źródło: https://waznesprawy.org/stanmlodych/).
ANALIZA:
- Młode pokolenie nazwane „Pokoleniem zmiany” - czy dobrej?
- Między 18, a 30 r.ż. czas ważnych spraw (życiowe decyzje, kolejne wyzwania): młodzi dorośli zostali podzieleni na dwie grupy wiekowe: od 18 do 24 oraz od 25 do 29 roku życia. Różnice w tych grupach były w takich kategoriach jak: miejsce zamieszkania, poziom edukacji, lęk przed wejściem w dorosłość czy stanu cywilnego; łączą ich jednak odczucia w stosunku co do czasu w którym się znajdują (myślą, że to czas wielu możliwości, stresu oraz radości).
- Postrzeganie młodych w opiniach dorosłych (indywidualizm jako egoizm itp.): konflikt pokoleniowy widoczny był zawsze, a ocena poczynań kolejnych generacji przez starszyznę zawsze będzie krytyczna bo u podstaw ma brak zrozumienia, a dalej strach.
- Umocnienie demograficznego trendu starzenia się społeczeństwa (1995-2006): młodzi już teraz uważają, że Państwo dużo bardziej kompleksowo zajmuje się seniorami. Spadek urodzeń i starzenie się społeczeństwa prawdopodobnie umocni ten trend, co może prowadzić do niebezpiecznego przechylenia priorytetu społecznego (młodzi już teraz nie mają zaufania do Państwa). Pamiętajmy, by móc się zestarzeć jako dojrzały i wartościowy człowiek, najpierw muszę być młodym, który ma szanse.
- W badaniach: wchodzeniu w dorosłość towarzyszy wielość możliwości, ale też stres: wyznacznikiem do wejścia w dorosłość są: możliwość samodzielnego utrzymania się oraz osiągnięcie dojrzałości psychicznej. Grupę tę (18-29) łączy wiele rzeczy, jednak niemniej dużo poróżnia. Jest to czas w którym stopniowo zamiast na nauce zaczynają skupiać się na ścieżce zawodowej.
- Samotność wśród młodzieży (38% badanych) / paradoks współczesnych relacji: wiele młodych czuje się samotnie, pomimo otaczających ich ludzi. Osoby którym mogą zaufać to w większości od 3 do 5 osób - rodzina i przyjaciele.
- Duży odsetek niewierzących wśród młodzieży (odejście od dawnych zasad). Jest to raczej wniosek oczywisty, którego konsekwencje widoczne są chociażby w codziennych wyborach młodych w związku z uczęszczaniem na zajęcia religii w szkole.
- Polska dobrym krajem do życia dla młodzieży, ale nieidealnym (mocne związanie młodzieży z Polską): duża część respondentów uważa, że Polska jest dobrym krajem do życia (79%). Jest to niezależne od partii, za którą opowiadają się młodzi. To nie zmienia faktu, że znaczna część jest zdania, iż w kryzysowej sytuacji państwo by im nie pomogło. Uważają także, że państwo zdecydowanie bardziej troszczy się o starszych obywateli niż młodszych.
- Negatywna ocena polskiej szkoły i systemu edukacji: w stosunku co do polskiej edukacji, zgodnie twierdzą, że system jest przestarzały i się nie rozwija. Największym brakiem w placówkach jest brak przygotowania do dorosłego życia i brak nauki umiejętności praktycznych. Ponad połowa jest zdania, że uczęszczanie do szkoły jest przymusem.
- Godzenie pracy i życia prywatnego priorytetem. Oczekiwaniem młodych dorosłych w stosunku co do pracy jest jasne: wolą zarabiać mniej, ale godzić pracę z życiem osobistym; ponad połowa chcę znaleźć pracę, w której będzie widziała sens. Nie bez znaczenia zostaje również optymizm ws. przyszłego poziomu życia i możliwości rozwoju.
- Brak podziału życia na online i offline: w mediach społecznościowych znajdują więcej radości niż przykrości, a social media nie sąnajbardziej ekscytującą rzeczą w ich życiu. Większość uważa, że w szkole powinno się uczyć o niebezpieczeństwach płynących z korzystania z internetu.
- Chęć większego i bardziej bezpośredniego wpływu na rzeczywistość wraz z potrzebą wzmacniania postaw obywatelskich i zaangażowania w życie publiczne przy jednoczesnym brak czasu na angażowanie się społeczne to chyba największy paradoks całego badania. Bo Ci sami ludzie, którzy deklarują potrzebę sprawczości nie znają narzędzi wzmacniania struktur i zachowań proobywatelskich, a nabycie kolejnych kompetencji kosztuje czasu, którego nie ma (zabiera go szkoła? internet?).
SPOSTRZEŻENIA:
Po przeczytaniu raportu wskazany i konsekwentnie stosowany podział na dwie podgrupy wydaje się oczywisty ze względu na różne rodzaje zadań życiowych: licealiści, studenci (18–24 lata ) a osoby pracujące (25–29 lat). Różne doświadczenia, problemy wpływają na odbiór rzeczywistości w sensie prywatnych relacji, finansowej niezależności, oczekiwań. Możliwości utrzymania się, samodzielności.
Widoczny jest silny wpływ mediów społecznościowych, które kształtowały i nadal wpływają na młodych od najmłodszych lat. Widać jak ważna jest rzetelna informacja, reklama, dostęp poprzez komunikatory internetowe, umiejętność przesiewania informacji. Powinniśmy być świadomi, jak wielki wpływ na nasze myśli, przekonania i decyzje ma to, co czytamy, oglądamy i wrzucamy online. Z jednej strony obserwacja i uczestniczenie w życiu poza realem zastępują codzienne relacje, a aplikacje randkowe są głównym sposobem poznawania nowych osób, z drugiej większość respondentów deklaruje silny związek z rodziną, przyjaciółmi. Pytanie jak głębokie są te związki/relacje a jak bardzo pobieżne?
Samotność w tłumie to realny problem młodych w Polsce. Młodsi respondenci doświadczają poczucia osamotnienia znacznie częściej niż ci starsi. Wyraźnie widać, że obecność sieci wsparcia w życiu młodych Polek i Polaków jest dla nich ważna ( w rzeczywistości czy Internecie). Niepewności przyszłości, lęk przed wyborami, depresja i brak możliwości rozmowy o ważnych dla nich sprawach to kluczowe problemy. Wypowiedzi zawierają jednak wiele sprzeczności bo jednocześnie większość jest przekonana, że poradzi sobie w życiu. Młoda dorosłość z jednej strony to czas wielu możliwości, z drugiej powód odczuwania silnego stresu. Dla jednych jest motorem działania, innych paraliżuje.
Większość uważa, że w systemie edukacji brakuje odpowiedniej edukacji zdrowotnej, seksualnej, dotyczącej dobrostanu fizycznego i psychicznego, za mały nacisk położono na edukację na temat zagrożeń cyfrowych. Potrzebne są szkoły które budują samodzielność i pewność siebie uczniów z uwzględnieniem ich indywidualizmu, możliwością poznawania silnych stron.
Większość młodych, niezależnie od poglądów politycznych uważa, że w pracy ważniejsze jest poczucie sensu i możliwość godzenia jej z życiem prywatnym, ważniejsze niż samo wynagrodzenie. Chcą pracować w środowisku, które pozwoli im realizować się zarówno zawodowo i prywatnie. Chcą być niezależni, utrzymać preferowany styl życia i dbać o swój osobisty rozwój. Mieć pracę, która nie doprowadzi do wypalenia zawodowego. Nie szukają wyłącznie stabilizacji, ale także autentyczności i przestrzeni dla siebie. Rzadziej formalizują relacje, odrzucają podziały na role/obowiązki i otwierają się na alternatywne modele bliskości. Różnią się też od innych pokoleń i inaczej podchodzą do wielu kwestii społeczno-ekonomicznych czy politycznych.
Młodzi czują się związani z Polską, regionem, miastem rodzinnym. A co za tym idzie tradycjami i zwyczajami. Polska wg nich jest dobrym krajem do życia. Jednak jednocześnie uważają, że rząd bardziej troszczy się o starszych, niż o młodych obywateli. Młodzi mają nikłe zaufanie do państwa. Cenią swobodę demokratyczną. Widzą jednak poważne rozbieżności między obietnicami, a ich realizacją. Mają świadomość braku reprezentacji swojej grupy w społeczeństwie.
Cieszy nas to, że większość deklaruje wiarę, iż aktywizm społeczny i wolontariat pozwalają realnie zmieniać świat na lepsze oraz chęć posiadania większego wpływu na rzeczywistość poprzez zaangażowanie społeczne. Wiedzą, że konieczne jest poszanowanie odmiennych poglądów, podkreślający znaczenie tolerancji światopoglądowej.
Indywidualizm młodych często postrzegany jest jako egoizm, obojętność, roszczeniowość albo brak zainteresowania rzeczywistością. W najbliższych latach to oni będą swoimi wyborami wyznaczać kierunki rozwoju kraju - zarówno przez swoją aktywność obywatelską, jak i decyzje zawodowe oraz wybory konsumenckie. Ze względu na niski współczynnik urodzeń, liczba młodych nie będzie w najbliższej przyszłości dynamicznie wzrastać. To ich głos, wartości i działania będą miały kluczowy wpływ na dalszy rozwój Polski, dlatego ich perspektywa powinna mieć znaczenie dla działań zmierzających do budowy nowoczesnego społeczeństwa.
Myślimy, że wybory w czasie młodej dorosłości (w wieku 18-30 lat) nigdy nie były łatwe, zwłaszcza ze świadomością, że niektórych ścieżek już nie da się cofnąć a pewne możliwości już nieodwołalnie „były”. To generowało i będzie wyzwalało stres. Czy program walki przeciw depresji można byłoby rozciągnąć na naukę poradzenia sobie ze stresem związanym ze zmianami, młodością i jej wyzwaniami?
Widać jak duży wpływ na to co Młodzi myślą oraz jak i kiedy się dowiedzą o czymś mają media społecznościowe, co my jako ŚZChiO zaczęliśmy z powiedzeniem wykorzystywać. Te działania na pewno będą się rozwijać. Przy realizowaniu projektów łączących tradycje, przywiązanie do kraju, regionu należy zwrócić uwagę na przyciągnięcie młodego odbiorcy, który tak silnie podkreślił swój związek z krajem. Budujące jest odczucie, że nie tylko korpo i kasa ma znaczenie. Odwrót w stronę przeżywania tu i teraz oraz układania życia w taki sposób by towarzyszyła mu satysfakcja z drogi życiowej, ukazuje jak inne mają podejście, oby możliwe do zrealizowania.
PODSUMOWANIE:
Raport słusznie przedstawia „wyjątkowe pokolenie” jako generacje paradoksów zarówno obywatelskich, jak też emocjonalnych i tych związanych z potrzebami. Osoby te trafiają przecież do ciasnego systemu edukacji, gdzie nie realizują własnych potrzeb rozwojowych, a potrzeba poczucia sensu zapada się w niesprzyjającym rozwojowi otoczeniu. Tym ważniejsza jest zatem rola partycypacyjnych, angażujących i otwartych na dialog (międzypokoleniowy i międzykulturowy) organizacji pozarządowych, które w mikro-strukturach na realnych przykładach życia i współpracy rozwijają kompetencje przy jednoczesnej materializacji rezultatów zainwestowanego wcześniej zaangażowania – np. w postaci przygotowania wydarzenia i radości odbiorców czy sukcesu długiego i ważnego (z perspektywy idei) projektu. "Młodość" to okres stresów, wyzwań, ale i nadziei, możliwości i poszukiwania radości.
Muzyka i działalność kulturalna lub też otwarcie na drugiego człowieka powodują, że człowiek nabiera moralnych kształtów, staje na własnych nogach i zbliża do samego siebie. Kultura jako przestrzeń bezpiecznego wyrażania własnego wnętrza stanowi dla tego pierwszą właściwą kanwę. Pozwala na ekspresję w indywidualny sposób i dyskusję nad interpretacjami, zbliża ludzi do siebie, daje poczucie włączenia i zapobiega osamotnieniu; może być zarówno ciekawym/ „instagramowym” hobby ale też sposobem na dodatkowy zarobek czy waloryzację samego siebie.
Co dziesiąty badany pochodził z naszego województwa, dlatego tym bardziej jego efekty są dla nas ważne. Biorąc pod uwagę wyniki raportu i dotychczasową działalność ŚZChiO, organizacja zmierza w dobrym kierunku. Internet (głośnie kampanie, regularne publikacje, nowoczesna identyfikacja, webinary, streamingi, możliwość promowania swoich działań i inne) jako centrum transmisji naszych wartości (poza wydarzeniami) działa, bo jest bezdyskusyjnie głównym medium, przez które można dotrzeć do młodych. Nie należy jednak lekceważyć zdiagnozowanego w badaniu ogólnospołecznego (bo raczej nie dotyczącego jedynie młodych osób) poczucia samotności, stąd też tak ważne jest kontynuowanie misji wzajemnej integracji - nasze działania powinny dalej dążyć do jednoczenia ludzi i bycia RAZEM w różnorodnych przestrzeniach (z poszanowaniem sacrum ale też profanum). Bo gdyby Śląski Związek Chórów i Orkiestr był człowiekiem to lubiłby się przytulać.
