Śląski Związek Chórów i Orkiestr jest spadkobiercą i kontynuatorem Związku Śląskich Kół Śpiewaczych, zapoczątkowanego w 1910 roku z inicjatywy Michała Damiana Wolskiego. Aktualnie zrzesza ok. 100 chórów i orkiestr (to blisko 3500 członków) w ośmiu okręgach administracyjnych rozciągających się po całym Śląsku. Członkowie Stowarzyszenia organizują nawet do 200 wydarzeń artystyczno-edukacyjnych rocznie, a Zarząd Główny w stałej ofercie przygotowuje dla członków, chórów niezrzeszonych i regionalnej społeczności m.in. spotkania kolędowe, konkursy i festiwale - jak np. Święto Śląskiej Pieśni Chóralnej MAGNIFICAT, wymiany międzynarodowe - TROJOK ŚLĄSKI, a także warsztaty podnoszące wiedzę o tradycji Śląska czy specjalistyczne spotkania rozwijające kompetencje wykonawcze. Związek jest współorganizatorem m.in. Międzynarodowego Festiwalu NOC CHÓRÓW, wspartego w tym roku przez Narodowe Centrum Kultury oraz Międzynarodowej Akcji Muzyka - Wsparcie osób w depresji, którego internacjonalizację wsparł Europejski fundusz IGNITE, czy też RUCHU MAM GŁOS i Ogólnopolskiej Konferencji MAM GŁOS. Najaktywniejszym Partnerem organizacji jest Fundacja Chórtownia, z którą to Śląski Związek Chórów i Orkiestr produkuje większość najważniejszych działań kulturalno-artystycznych. Inną ważną częścią działalności Związku jest informacyjno-edukacyjna rola ukazującego się od 1920 roku kwartalnika "Śpiewak Śląski" - najstarszego i jedynego w Polsce wydawnictwa poświęconego działalności amatorskich zespołów śpiewaczo-muzycznych. Od roku 2022 władze ŚZChiO dążą do czynienia znaczących kroków w trosce o materialne i niematerialne dziedzictwo - Zarząd przygotowuje się bowiem do wpisu "tradycji wspólnego śpiewu przez śląskie chóry amatorskie" na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Od roku 2023 trwa w organizacji wdrożenie programu wolontariatu wraz z wszelkimi założeniami Korpusu Solidarności, jak też medialnych działań zapewniających ŚZChiO rozpoznawalność na arenie krajowej i międzynarodowej. Aktualnie Związek przygotowuje się do procesu włączenia w struktury Europejskiego Stowarzyszenia Chóralnego, z którym między innymi przygotował polską wersję akcji #BenefitsOfSinging.
Jesteśmy regionalną organizacją non-profit, której celem jest przyczynianie się do wzajemnego ubogacania lokalnie działających zespołów śpiewaczych i muzycznych. Naszą wizję i misję opieramy na następujących podstawowych wartościach: Wspólnotowość, Powszechność, Różnorodność, Inkluzywność, Rozwój, Wsparcie i Stabilność. Jako organizacja demokratyczna szanujemy wartości określone w Celach Zrównoważonego Rozwoju ONZ, a także w Konwencji o ochronie i promowaniu różnorodności form wyrazu kulturowego oraz w Pięciu muzycznych prawach człowieka sformułowanych przez Międzynarodową Radę Muzyczną (IMC) - oficjalnego partnera UNESCO. Działalność w ramach Związku i możliwość ubiegania się o członkostwo w nim są otwarte dla każdego, bez żadnych ograniczeń ze względu na przekonania polityczne i religijne, płeć, orientację seksualną, zdolności, pochodzenie kulturowe lub obywatelstwo. Nie mamy powiązań z ruchami ideologicznymi, religiami czy partiami politycznymi.
Wszystkie chóry i orkiestry na Śląsku (historycznym i administracyjnym) są aktywnymi członkami ŚZChiO, a udział w amatorskim ruchu muzyczny jest częścią tożsamości Ślązaków.
Zrzeszanie, integrowanie i powoływanie amatorskich zespołów muzycznych, rozwijanie ich kompetencji wykonawczych oraz tworzenie przestrzeni do widocznych działań. Budowanie społeczności wokół ŚZChiO na wspólnym fundamencie - miłości do muzykowania w oparciu o żywe relacje z członkami. Zapewnienie stowarzyszeniu stabilnego funkcjonowania - autonomicznego i pionierskiego, tak by utrzymywać status wiodącej organizacji śpiewaków i muzyków amatorów.
Naszą cześć i wdzięczność chcemy okazać żyjącym jeszcze, najstarszym i najdzielniejszym uczestnikom śląskiego ruchu śpiewaczego i muzycznego - tym, którzy za przykładem generacji czynnej w okresie Plebiscytu i Powstań Śląskich, wykazali się szczególną odpornością na przeciwności, gotowi w skrajnych sytuacjach do złożenia - za sprawę polskiego Śląska, miejscową tradycję języka i kultury, za polską pieśń religijną, ludową, artystyczną - ofiary życia, złożone gdy było tego trzeba - to jest dziedzictwo, o którym nie wolno zapomnieć. Poczuwamy się także do obowiązku uhonorowania i podziękowania za wieloletnią działalność zespołom, działaczom, których aktywna obecność w śląskim życiu publicznym i kulturalnym przekroczyła ramy stulecia. Jest takich w naszym środowisku niemało! Podkreślić trzeba, że działalnością naszego ruchu i Związku obecnie objęte jest terytorium nie tylko województwa śląskiego, ale i część małopolskiego, to jednak począwszy od 1922 roku siedzibą naszą są Katowice. Stolica Śląska była od tej chwili miejscem najważniejszych manifestacji śpiewaczo-patriotycznych organizowanych przez nasz Związek, takich jak m.in. uroczystości moniuszkowskie w roku 1930, których trwałą pamiątką i symbolem śpiewaczej ofiarności stał się usytuowany na Placu Miarki pomnik wielkiego kompozytora, ufundowany przez śląskie chóry i pojedynczych śpiewaków z zebranych na ten cel składek.
